Α-65. Τα τοπωνύμια της περιοχής μας (Μέρος IIΙ)
Λαογραφία-->Τοπωνύμια | 03/08/2014 14:19:52 |
Το πρώτο μέρος κυ υποστηρίζεται από τα ρήματα.
1) κύω = κυέω= συλλαμβάνω, κυοφορώ, εγκυμονώ. Κυούμαι= παράγω, γεννώ.
2) Κεύθω =κύθω = κρύπτω, περιέχω , περιλαμβάνω, διατηρώ κάτι κρυπτόν.
3) Κυμαίνω = υψούμαι εις κύματα . Κύμανσης = κυματισμός.
4) Κυκλέω –ώ = γυρίζω, περιστρέφω, επανέρχομαι περιοδικά.
5) Κυνηγέω-ώ = θηρεύω= καταδιώκω.
Το δεύτερο συνθετικό θηρα σηματοδοτεί ότι στην περιοχή, που δηλώνει το τοπωνύμιο , υπάρχουν θηράματα = θηρά-ματα.
Τα Κύθηρα = τα Κυθηράματα = τα Κυ-θηρά-ματα
Η «κυθηρία γη» μας παραπέμπει σε θήρευση νεαρών θηραμάτων. Αφού λοιπόν στα Κύθηρα αναπαράγονται και φιλοξενούνται θηράματα, ο άνθρωπος θα φέρει τη θεά της αναπαραγωγής Αφροδίτη για να προστατέψει τον πλούτο αυτής της κυοφορίας. Και πάλι, όλος αυτός ο θησαυρός των θηραμάτων πρέπει να είναι επ’ ωφελεία του ανθρώπου, άρα μια άλλη θεά, η θεά Άρτεμης, θα διδάξει στους ανθρώπους την τέχνη του κυνηγιού.
Γι’ αυτό σε τούτο τον τόπο λατρευόταν και η Άρτεμης και η Αφροδίτη. Αυτή λοιπόν η ευλογημένη γη των Κυθήρων ήταν από τα προϊστορικά χρόνια η μάνα τροφοδότρα και για τους εντοπίους και για τους πλησίον ,αλλά και για τους επισκέπτες θαλασσοπόρους.
Μια δεύτερη ετυμολογική προσέγγιση της λέξεως Κύθηρα θα μπορούσε να είναι η εξής: Κυθ-ηρα. Όπου το κυθ είναι κυδ από το κύδνη = κύματα δίνης ( τ=δ). Το δε ήρα είναι αόριστος του ρήματος αίρω = σηκώνω = υψώνω. Με αυτή την δεύτερη προσέγγιση είναι φανερό ότι έχουμε μια περιοχή με θαλασσοταραχές με υψηλά κύματα που σημαίνει ότι το νησί πλήττεται από δυνατούς αέρηδες ( κυματόεσσα περιοχή) .
Αλλά τι είναι εκείνο που συρίζει-τσιρίζει τόσο έντονα και χαρακτηριστικά και έχει σχέση με το νησί;
Μήπως είναι από τον ποιμενικό αυλό ( σύριγξ- σύριγγος) των κτηνοτρόφων; Όμως το νησί ποτέ δεν είχε τέτοια κτηνοτροφία που να δικαιολογεί …ομαδικοί συμφωνία ήχων από αυλούς ώστε αυτός ο ιδιαίτερος ήχος να δώσει όνομα.
- Μήπως είναι από τον συριστικό ήχο των δυνατών αέρηδων που επικρατούν στην περιοχή και σφυρίζουν συνεχώς; ( ένα νησί του Αιόλου δηλαδή). Αυτό συνάδει με την δεύτερη ερμηνεία της ονομασίας «Κύθηρα».
– Μήπως υπήρχε στις ακτές της κανένας σπηλαιώδης σωλήνας, κάποια σήραγγα σε μορφή αυλού, που η βίαιη διέλευση των κυμάτων προκαλούσαν αυτό τον συριγμό; Κάτι δηλαδή σαν το γεωλογικό φαινόμενο που συμβαίνει στα καδία του Αγίου Νικολάου;
-Μήπως τα τσιρίγματα των πολυπληθέστατων αποδημητικών πουλιών;
- Θα δώσω ακόμα μια ερμηνεία την οποία την θεωρώ πιο κοντά στην αλήθεια του τοπωνυμίου. Η περιοχή των Βατίκων και των Κυθήρων κατά την διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας τους ανέπτυξαν και την τέχνη του μετάλλου. Η τέχνη του μετάλλου σε εκείνους τους χρόνους ήταν μεγάλη δύναμη . Τη γνώση αυτή την έκρυβαν καλά μέσα σε μύθους, όπως τώρα κρύβουν την σύντηξη του ατόμου. Πιστεύω ότι η Αρχαία πόλις της Σίδης, όπου και αν την τοποθετούν οι αρχαιολόγοι, έχει όνομα, που μας παραπέμπει στην επεξεργασία σιδήρου. Δηλαδή είναι ένα πανάρχαιο επαγγελματικό τοπωνύμιο . Οι Ιδαίοι Δάκτυλοι κατάγονταν από το Όρος Ίδη της Κρήτης και είναι οι πρώτοι που έμαθαν από τον Ήφαιστο την κατεργασία του σιδήρου.
Η εξόρυξη, η κάθαρση των μετάλλων =μετ-άλλων και η επεξεργασία ήταν ένα κλειστό επάγγελμα της εποχής.Η μεσόγειος ,κοιτίδα πολιτισμού, πρωτοστάτησε και στον τομέα αυτόν. Χαλκός, σίδηρος, χρυσός, κασσίτερος ( ταξίδια ως τις κασσιτερίδες νήσους για το πολύτιμο υλικό κρατέρωμα (μπρούτζος) ήταν η δύναμη των κρατών που κατείχαν αυτή την τέχνη. Κύπριοι, Μινωίτες, Κυθηριώτες, Βατικιώτες οι «πυρηνικοί επιστήμονες» της εποχής του χαλκού και του σιδήρου, τα μεγάλα μυαλά της εποχής. Από τότε γινόταν «εξαγωγή» μυαλών, από τότε η κακία και ο φθόνος για τους φέροντες την γνώση !!! Ο Ήφαιστος, και κάθε τεχνίτης της μεταλλουργίας «βάφτιζε» το πυρακτωμένο μέταλλο στο κρύο νερό, οπότε μαζί με τους αφρούς, τους ατμούς και τα συρίγματα, αναδυόταν η ίδη = λάμψη του μετάλλου, η όμορφη Αφροδίτη. Όλη η περιοχή ήταν ένα καμίνι του Ηφαίστου . Γι’ αυτό και η ύπαρξη της αρχαίας πόλεως Αφροδισιάδας. Στη Σίδη γινόταν η εξόρυξη του σιδήρου και στην Αφροδισιάδα η επεξεργασία της κάθαρσης και σκλήρυνσης του μετάλλου. Μεγάλος ο έρωτας του πυρακτωμένου σιδήρου και του κρύου νερού. Μεγάλος ο έρωτας του Ηφαίστου και της Αφροδίτης. Η σημερινή Μόρφου= Μορφώ στην Κύπρο είναι πόλης Λακωνική και δηλώνει την τέχνη της μορφοποίησης ( η ό-μορφη Αφροδίτη) του μετάλλου, δηλαδή την τέχνη της αναδυόμενης λαμπερής Αφροδίτης.
(Δεν είναι επί του παρόντος, αλλά ο μύθος της Αφροδίτης έχει στο άυλο επίπεδο και πιο σημαντική ερμηνεία που αφορά αποκλειστικά τον Άνθρωπο και όχι τα υλικά στοιχεία). Τώρα τα πράγματα γίνονται πιο ξεκάθαρα για το τοπωνύμιο Τσιρίγο. Αρκεί να πάρουμε το πλοίο Πορφυρούσα και να πάμε απέναντι στα Κύθηρα. Εδώ θα τα βρούμε όλα. Και μεταλλεία για την εξόρυξη σιδήρου και καμίνια για την επεξεργασία του και σίγουρα θα ακούσουμε τον συριστικό ήχο της ένωσης του πυρακτωμένου σιδήρου με το κρύο νερό. Επί πλέον θα μάθουμε ότι εδώ σφυρηλατήθηκαν τα σιδηρά όπλα των ηρώων της Λυκόφρονα και Αμφιδάμαντα και γιατί όχι και αρκετά από τα αήττητα όπλα των Σπαρτιατών πολεμιστών. Το τοπωνύμιο «χαλκός» στο νότιο μέρος του νησιού, όπως και η πόλης Σκάνδεια συνηγορούν ότι υπήρχαν αρχαία κέντρα επεξεργασίας μετάλλων.
Στήριξη από άλλες λέξεις:
α) πιπέριον = υπέρπυρον β) παπαρούνα = πα- παρούνα = υπέρ- πύρινη (της δε μήκωνος το άνθος φοινικούν - Αριστοτέλης ) γ)πιπεριά.
Αυτές οι λέξεις είναι αντιδάνεια, πανάρχαιων Ελληνικών λέξεων από την εποχή που ο Έλληνας θαλασσοπόρος, μαζί με το εμπόριο, μετέφερε και δώριζε τον πολιτισμό του και τον αληθή του λόγο.
1) Φοινικούς, φοινός : Αυτός που έχει χρώμα βαθύ κόκκινο.
2) Φενεός: κόκκινο χρώμα – το χρώμα της πορφύρας.
3) Φόνος- φονιάς : Συνέπεια της πράξεως είναι το κόκκινο αίμα. Γι’ αυτό σε πολλά τοπωνύμια το φενεός γίνεται φονιάς.
Από τα λεξικά διαβάζουμε :
Πορφύρα: Μαλάκιο με αδένα που εκκρίνει βαθυκόκκινη ουσία. Η ουσία αυτή στην αρχαιότητα ήταν η βασική χρωστική ουσία για την Βάφη ενδυμάτων.
Άρα το όνομα Πορφυρούσα σηματοδοτεί ότι στην περιοχή γινόταν καλλιέργεια πορφύρας με σκοπό την εμπορία της χρωστικής ουσίας.
Σχετικές αναρτήσεις: | Θεάσεις: 323 | |
Σχόλια: |